EJUP NURI MITA

Ejupi u lind në Fterrë më 1936 dhe si i ati edhe gjyshi kanë punuar si hoxhë në fshatrat e Vlorës.

            Shkollën fillore e mbaroi në Gumenicë më 1949, 7-vjeçaren në Vlorë më 1953, të mesmen në Teknikumin Bujqësor të Kamzës në vitin 1957 duke u diplomuar si agronom i mesëm dhe pas një viti punë si agronom në lokalitetin e Koculit, shkon për studime në Institutin e Lartë Bujqësor, dega e frutikulturës,  të cilin e përfundon në vitin 1963.

            Në vitet 1963-1966 punoi si agronom dhe përgjegjës sektori në fermën e Mifolit dhe pastaj si kryeagronom në ndërmarrjen bujqësore “Vlora”. Prej këndej dërgohet për specializim afatshkurtër në Itali dhe pas këtij kursi emërohet drejtor i kësaj ferme të rëndësishme, detyrë e cila pasohet në fermën e Llakatundit në vitet 1972-79.

            Si specialist i aftë që ishte, ngarkohet me detyrën e organizimit të Institutit të Pemëtarisë në Vlorë dhe përgjegjës i seksionit të bujqësisë në komitetin ekzekutiv të rrethit dhe zgjidhet edhe në këshillin popullor dhe në komitetin ekzekutiv.

            Në vitet ’80 ka qenë anëtar i kolegjiumit të Ministrisë së Bujqësisë dhe në komitetin e shkencës e bashkëpunëtor shkencor dhe drejtor në institutin e ullirit Vlorë. Më 1991-92 e nxjerrën në asistencë që u pasua me pension të parakohshëm.

Është kënaqësi e veçantë për ne fteriotët, kur shikojnë e dëgjojnë që një bir i fshatit tonë i kalon caqet e nderimit brenda fshatit dhe bëhet personalitet në shkallë qarku.

            Pas Besim Elezit, Personalitet i Qarkut të Vlorës, ku përfshihet dhe rrethet Sarandë e Delvinës, shpallet EJUP MITA.

            Vlerat morale jetësore të Ejupit janë të mëdha dhe është vështirë të pasqyrohen në një shkrim të tillë. Ato janë vlera të Ejupit, por edhe të prindërve të tij, të Nuriut dhe të Shanës, janë vlera të të gjithë familjes e veçanërisht të motrës Shaze, e cila rrëmbeu armën në dorë dhe luftoi, si burrëreshë që ishte, kundër pushtuesve fashist-nazistë. Këto vlera u ruajtën dhe nga motrat e vëllai i tij, Ahmeti.

            Ejupi u lind në Fterrë më 1936. I ati dhe gjyshi kanë punuar si hoxhë në fshatrat e Vlorës.

            Shkollën fillore Ejupi e mbaroi në Gumenicë më 1949, 7-vjeçaren në Vlorë më 1953, të mesmen në Teknikumin Bujqësor të Kamzës në vitin 1957 duke u diplomuar agronom i mesëm dhe pas një viti pune si agronom në lokalitetin e Koculit, shkon për studime në Institutin e Lartë Bujqësor, dega e frutikulturës,  të cilin e përfundon në vitin 1963.

            Në vitet 1963-1966 punoi agronom dhe përgjegjës sektori në fermën e Mifolit. Më pas kryeagronom në ndërmarrjen bujqësore “Vlora”. Prej këndej dërgohet për specializim në Itali. Mbas kryerjes së specializimit emërohet drejtor i kësaj ferme të rëndësishme. Në vitet 1972-79 emërohet drejtor në fermën e Llakatundit.

            Si specialist e organizator i aftë që ishte, ngarkohet me detyrën e organizimit të Institutit të Pemëtarisë në Vlorë dhe përgjegjës i seksionit të bujqësisë në komitetin ekzekutiv të rrethit. Puna dhe sjellja e tij bënë që të zgjidhet në këshillin popullor të rrethit dhe në komitetin ekzekutiv.

            Duke qenë drejtues e specialist i aftë, në vitet ’80 caktohet anëtar i kolegjiumit të Ministrisë së Bujqësisë. Po ashtu edhe në komitetin e shkencës e bashkëpunëtor shkencor dhe drejtor në institutin e ullirit Vlorë. Më 1991- 92 e nxjerrën në asistencë që u pasua me pension të para-kohshëm.

            Ecuria e tij, duke ngjitur një nga një shkallët e drejtimit administrativ e shkencor, tregon për aftësitë e tij, vullnetin e madh dhe përkushtimin e Ejupit në punë, duke e renditur atë si një nga figurat më të spikatura të intelektualëve të Vlorës.

            Në Vlorë e më tej, shokët, bashkëpunëtorët, bashkëfshatarët, miqtë,  e kushdo që e ka njohur, shprehen me vlerësimet më të larta për vërtitet dhe vlerat e veçanta të Ejupit tonë.

            Për të gjitha këto, është dekoruar nga Kuvendi Popullor me Urdhrin e Punës të klasit të Dytë dhe të klasit të Parë.

            Jeta e tij model nuk mund të mos tërhiqte vëmendjen e pushtetarëve të sotëm, të cilët, me propozim të Drejtorisë Rajonale të Bujqësisë dhe Ushqimit të Vlorës, me vendim të këshillit të qarkut, i dhanë titullin: PERSONALITET I SHQUAR I QARKUT TË VLORËS me motivacionin “ Personalitet shkencor, drejtues i talentuar dhe organizator i prodhimit bujqësor, i përkushtuar për futjen e metodave të reja në zhvillimin e bujqësisë shqiptare”

            Paçin vlerësime të tilla bijtë e Fterrës edhe në të ardhmen.

                                   Zeko BRAHO

Luan Çipi

Ejup Mitaj, një drejtues largpamës

E  njoha nga afër Ejup Mitën kur shk­ova  me punë në Llakatund. Atë e gjeta atje Drejtor të Ndërmarrjes Bujqësore Shtetërore "Lufta e Vlorës". Me profe­sion agronom, pasi kishte punuar si specialist i thjeshtë në kooperativa e ndërrmar­rje bujqësore, kryeagronom dhe drejtor në Ndërmarrjen Bujqësore "Vlora", trans­ferohet këtu, si "dorë e fortë", për fatin e mirë të kësaj zone, me tradita shumë të hershme në agrikulturë, me mundësi të mëdha ndryshimesh, por që kishte mbe­tur shumë pas nga si shoqet e saj, më të përparuara për kohën.

Ejup Mita u lind në fshatin Fterrë të krahinës së Kurveleshit, fshat me tradita për shqiptari dhe arsimdashje. Djalë i një hoxhe fshati u edukua, qysh ne fëmijëri me korrektesë dhe edukatë e dashuri për njeriun, punën, Shqipërinë dhe për librat.

Ardhur herët në Myzeqe të Vlorës, pasi kreu Institutin e Larte Bujqësor në Ti­ranë, degën e agronomisë dhe leu këm­bët e njoma në baltën e kooperativave dhe ndërmarrjeve bujqësore të rrethit të Vlorës, duke përfituar një përvojë të madhe, dhe pasi kreu dhe një kurs pa­suniversitar për agrikulturë në Itali, u caktua për të drejtuar bujqësinë intensive në fermën e Llakatundit. Ferma e Llaka­tundit, në bërthamën e vet është, ndosh­ta, një nga qendrat e organizuara të prodhimit bujqësor e blegtoral, ndër më të vjetrat në Shqipëri. Sipas dokumentit n. 1741 të AQV, në vitin 1934 konsulli italian në Vlorë raporton: "çifligu më i frytshëm dhe më me rëndësi i krahinës Vlorës është ai i Llakatundit, pronë e familjes Vlora..." Atë e merrte me qera gjirokastriti Rasim Babameto. Më vonë para okupacionit italian, atë e bleu një kont italian dhe, akoma më vonë, rreth vitit 1938, Kavalier Orlando, po Italia duke u përpjekur për ta kompletuar me blegtori të racës, teknologji dhe mekanizma të kohës. Sidoqoftë, kjo bërthamë megjithëse e përparuar për kohën, ishte shumë e vogël, rreth 250 hektarë tokë bujqësore dhe 100 njësi gjedhi.

Gradualisht, gjithë fusha e Llakatundit dhe më pas ajo e Lubonjës, Selenicës buzë lumit Vjosë e fundit të lumit Shashicës, deri në kufi me Beshishtin dhe fushën e Myzeqesë, në tokat e shtatë fshatrave te Topalltisë, u përfshinë në nj ndërmarrje bujqësore të madhe me gati 3000 hektarë tokë, nga më pjelloret, me 2000 njësi gjedhi të  gjitha kategorive e racave të zgjedhura te blegtorisë, duke përfshire lopë, dele, pula dhe derra. Nuk ishte e lehte të drejtoje dhe te organizoje punën e tre mijë punonjësve të kësaj ekonomie me cikël të mbyllur dhe me një bazë prodhuese e teknike thuajse primitive. Kur shkuam ne në fermë, rezultatet ekonomiko financiare, në kushtet e çmi­meve fikse të shitjes, ishin katastrofale. Ndërmarrja punonte me humbje dhe merrte dotacion shtetëror.

     Duhet të them me krenari se brenda një kohe të shkurtër u bë një përmbysje e madhe drejt përmirësimit teknik ekonomik e financiar të kësaj ndërmar­rje. Dhe, pa dyshim, merita për trans­formimet e menjëhershme i takon Ejup Mitës, këtij drejtuesi e organizatori të talentuar, idealist e guximtar, që për mua është, pa mëdyshje, një nga burrat më të mençur, më të aftë dhe më të ndershëm që kam njohur, një strateg i vërtetë larg­pamës. Së pari, ai drejtoi vetë studimin shkencor për përqendrimin, specializimin e kooperimin e zhvillimit prodhues perspektiv të ndërmarrjes, mbi bazën e një përvoje dhe shfrytëzimit të literaturës për qarkullimin optimal bujqësor dhe koordinimit të bujqësisë intensive me ra­cat e zgjedhura të blegtorisë. Këtu u përf­shinë strukturat e kulturave që do mbilleshin, në përshtatje me mikrokli­mat dhe qarkullimin bujqësor, puna me tokën për plotësimin e bonifikimit, sistemimit dhe deri në mobilimin e saj, kullimi dhe drenazhimet në gjithë sipër­faqen, shtimi i tokës nën ujë dhe përmirësimi i vaditjes, ngritja e serrave diellore me xham e plasma, shtimi i vreshtave dhe pemëtarisë, ngritja e vreshtave në tel, shtimi dhe përmirësimi i blegtorisë në kombinim me nevojat për pleh organik, ngritja e pularive moderne dhe e qendrës racore për mbarështimin e paradosave e deri te rritja e shkallës së mekanizimit, ndërtimi plehërishtave, padoqeve, stallave, hangarëve, etj.

     Ejup Mita punoi shtatë vjet për plotë­simin e kësaj ëndrre të guximshme, që u bë realitet,  që nisi nga zgjedhja e kuadrit të përshtatshëm e deri te përputhja e interesave dhe e sedrës së secilit, në një kombinim harmonik, me të gjitha levat dhe institucio­net e kohës, gjithnjë duke i edukuar, në radhë të parë me shembullin e tij vetjak. Në dispozicion të tij pa rezerva u përf­shinë: Nëndrejtori i pa lodhur Vasillaq Ndini, që mbuloi me sukses kryesisht, sektorin e ndërtimeve, inxhinieri i talen­tuar politeknik Feri Dishnica, inxhinieri mekanik këmbëngulës Fatmir Shkupi, agronomët e aftë Llambro Billa, Reuf Muhameti, Llano Llanaj e Zigur Sulo, Xhevdet Suli, Selam i\/lalaj, Pajtim Xhelo; zooteknikë e veterinerë të thelluar si Petref Lameborshi, Llambro Berberi, Shpëtim Suke, Dhimitraq Loli; ekono­mistët Bastri Sofia, Agace Bregu, Vladimir Petani dhe dhjetëra specialistë e mekanizatorë të shquar.

     Po, shpirti dhe epiqendra e këtij stafi të mrekullueshëm idealistësh, padyshim ishte ai që qè njëkohësisht, kreu i tij, agronomi shkencëtar, Ejup Mita. I urtë dhe i ashpër, i matur dhe i rrufeshëm, gjithnjë me libër, penë, gërshërë, drapër, lopatë në dorë do më kujtohet, drejtori im i dashur, Ejup Mita. Asnjë shenjë lavdie, pa bujë, pa as më të voglin pre­tendim për komoditet e rehati, mjeshtër i aksioneve masive, karakteristikë për bujqësinë në kohë fushatash, shembull personal në punë. E gdhinte me trak­toristët në kohën e mbjelljeve pranver­ore, aq sa shpesh gruaja e tij, kur më takonte ne Vlorë më pyeste e shqetësuar:

- A ma ke parë burrin? Gjallë është? Bëji të fala dhe thuaji se dhe ne, me gjithë fëmijët, mire jemi.

Ejup Mitën zor se e arrije dot, as kur punonte në aksione bashkë me ne, as kur ikte nëpër ugare, rrugë e parcela. Sa shumë punë konkretisht dhe direkt drej­toi ai: Shpyllëzimin me mina buzë lumit Vjosë, aq të domosdoshme, qoftë dhe për t'i hapur front pune mijëra grave të papuna të minatorëve të Minierës së Selenicës; sistemime e modelime fushore e kodrinore në të pesë fshatrat e Topalltisë, duke shfrytëzuar tal­entet e rralla rilevuese të burrave të talen­tuar dibranë të fisit të internuarve, të Ndreasve; sisteme vaditjesh me puse artizane, duke shfrytëzuar shpim kërkimet e ndërmarrjes se posaçme hidroenergjetike; shpyllëzim kodrash dhe mbjellje vreshti në zonat e preferuara kodrinore të Selenicës, Lubonjës dhe Llakatundit; ndërtime të serave diellore me xham, për kultivim perimesh, kryesisht për eksport; ndërtim e pajisje ofiçine, hangarësh ne te tre sektorët, ndërtim pularie moderne për vezë dhe mish ne Lubonjë, që e përmirësoi shume nevojën për treg; stal­la moderne për gjedhin në të tre sektorët, koçekë e tharëse misri në sektorin e qendrës; kanalizime e drenazhime, në të gjithë sipërfaqen nën ujë; vaditje ne formë shiu me impiante  për jonxhishtet dhe kultur­at kryesore; plehërishte e padoqe në të tre sektorët; qendra të mekanizuara të për punimit të ushqimeve të blegtorisë në të tre sektorët; depo silazhimi, ngritje vreshti ne tel ne Lubonje e Selenice etj.

Kaluan tre vejte dhe të gjithë tregues­it tekniko ekonomikë e financiar, pro­dhimi dhe rendimentet u dyfishuan. Fer­ma e Llakatundit u bë model dhe vend pelegrinazhi për gjithë vendin.

Shkon tani në Llakatund, te ata njerëz të mrekullueshëm e mikpritës dhe sheh se çdo gjë është rrafshuar. Të vjen për të qare. Jo për nostalgjinë e krijuar dhe për jetën "përrallore" që humbëm, por për atë mund e djersë të derdhur, që shkoi dem, ndërsa mund të ishte bazë për ecuri të mëtejshme, drejt mundësive, gjithnjë e më të mëdha.

Ishte po kaq interesante ta njihje Xhup Mitën sidomos, kur pas tre vitesh pune pa ndërprerje, pa asnjë pushim, përfshirë të dielat dhe festat, dhe pa pushimet e ligjshme vjetore, të domosdoshme për rehabilitimin e punonjësve, ta bindja dhe ta mirja me vete Ejupin pesëmbëdhjetë ditë në kampin e pushimit të punëtore Dhërmi të Vlorës. Atje e pashë me kos­tum banje E]upin, muskulor e të shëndetshëm, me ato këmbë pak të shtrembra, si te një futbollisti. Ai edhe këtu çuditi të gjithë, se kudo u klasifikua i pari: në shah dhe në ping-pong, ne karambol dhe në bilardo. Ishte përdorues mjeshtëror i topit me këmbë, veçanërisht, po dhe si volejbollist. Aty mësuam se në shkollë kishte qenë aktive ndër më të dalluarit. Më shumë qe dalluar si sulmues e golashënues në ekipin përfaqësues të Institutit të Lartë Bujqësor.

     Një ditë, kur deti ishte i gete dhe të tërhiqte si me magji, duke dëgjuar e informuar nga vendasit dhe ngaqë kishte bëre përshtypje novela e shkrimtarit Petro Marko "Shpella e Pirateve”,  meqë ajo shpellë e famshme ishte fare afër, rreth dy kilometra larg bregut, vendosëm të nisemi me not. ishin unë, shoku ynë, Besim Resuli, më i ri dhe Ejupi, moshatar me mua, bile pak me vogël. Ik.. e s'ka të sosur.

Rrugës, më afër destinacionit, na zuri një shirokë. Dallgët e vogla ishin shqetësuese dhe na bënim që hera herës gëlltisnim shtëllunga uji. Ejupi, që me sa duket, qysh atëherë kish ndonjë cen në zemër, nis te verdhet dhe te lodhet. Ishte më mirë të venim te shpella sesa të ktheheshim, mbasi kthimi binte shumë më gjatë. Shkuam. Nuk kishte asgjë interesante. Petrua, si shkrimtar kishte paraqitur fantazinë e vet. Atje, ishte në të vërtete vetëm një e çarë e zakonshme deri nën shkëmbinj dhe midis "shpellës" një pllake e madhe shkëmbore. Shyqyr që ishte kështu, se hipëm mbi të dhe u s’lodhëm. Kthimi ishte më i vështirë, se Ejupi u lëshua komplet dhe na duhej ta ndih­monim, duke e rimorkiuar deri në breg të detit, gati dy orë notim rraskapitës. . . E, si vaj ti kjo punë: edhe një herë që unë desha të vihesha në komandë, se ë1ë ngu1a më shumë këmbë për ekskursionin, për pak e mbyta Ejupin

Me Ejup Mitën, që iku nga Llakatun­di, për të drejtuar bujqësinë në shkallë rrethi, si shef i seksionit të bujqësisë në Komitetin Ekzekutiv të K.P të rrethit Vlorë, ne u takuam, serish, kur unë drej­toja, po aty, Seksionin e Planit. Bash­këpunimi dhe mirëkuptimi ynë ishte i frytshëm dhe i plotë.

Ejup Mita ishte kompetent dhe nuk lejonte tjetër kënd të futej në punën e vet. Vendimet i mrete pasi e studionte mirë çështjen dhe pasi kishte tërhequr mendimet e kualifikuara të specialisteve që e rrethonin, që i zgjidhte dhe i mban­te me kujdes, por kur vendoste, për mënyrën më të mirë të zgjidhjes së ndonjë problemi, nuk lejonte njeri të ndërhynte. Zëvendës kryetari që e mbulonte direkt, madje dhe kryetari, megjithëse ishin edhe ata agronomë me përvojë, asnjëherë nuk i diskutonin detyrat që Ejupi u linte punonjësve të sektorit të vet, se jo vetëm ia dinin këtë "huq", por e gjykonin se pikërisht ajo rrugëzgjidhje ishte më op­timale. Vështirësi Ejupi haste ndër drej­tuesit partiakë, sidomos me sekretarin e parë të Komitetit të Partisë, të cilit i du­hej të ndërhynte, qoftë dhe për të treguar se do bëhej siç thoshte Partia, drejtuesja e vetme unike e të gjitha punëve. Disa ndërhyrje të dhëna në drejtim të kundërt me porositë e Ejupit nga sekretari i parë e bën atë të dorëzojë çelësat. Të gjitha për­pjekjet për ta rikthyer në punë dështuan.

Vitet e fundit Ejupin, me interesimin e Ministres së Bujqësisë, që ia njihte mirë vlerat dhe prirjet e tij shkencore, e caktu­an Drejtor në Institutin e Kërkimeve dhe Studimeve të Ullinj-Agrumeve të Sh­qipërisë, me qendër në qytetin e Vlorës, institucion shkencor ky që u evidentua dhe bëri emër në shkallë evropiane.

Erdhën vitet e ndryshimit dhe, bash­kë me to, shkatërrimet e çdo gjëje që kishte bërë Ejup Mita dhe ajka e in­teligjencës shqiptare. Çdo dëmtim, çdo prishje dhe këto ishin radikale, sikur go­disnin, pa mëshirë dhe mbi trupat tanë, mbi punën tonë, mbi ndërgjegjen tonë të pastër. "ç'i duam këto të mira që na kujtojnë të kaluarën komuniste, t'i sh­katërrojmë, ta nisim nga kuota zero." Si shekuj më parë kur Xhinxhis Khani nga Mongolia e largët, nëpërmjet stepave të Rusisë dhe shkretëtirave të Anadollit, pushtoi dhe shkatërroi Evropën, na dolën ca pinjollë komunistësh fanatikë, që ideuan shkatërrimin e gjithëçkaje të mirë të ndërtuar me djersën e popullit, me pretekstin se ishte ndërtuar në kohën e baballarëve të tyre komunistë. Krim dhe pabesi!

Ejup Mitën, shkencëtarin e afirmuar, në kulmin e krijimtarisë së tij, e ndaluan të punonte, e nxorën me dhunë nga pro­cesi krijues, në rrugën e rnadhe. Një luftë e re klase, "anti-komuniste" zëvendësoi "diktaturën e proletariatit" dhe kjo u sanksionua me ligjin famëkeq 24/1. Sa shumë gabime të pafalshme u bënë nga politi­kanët tanë. E takoj tani, pas shumë vjetësh, Ejupin, ndofta të plakur dhe shëndetlig, po gjithnjë të mençur e plot optimizëm e besim te vitaliteti i bujkut tonë me plotë shpresa se shumë shpejt do t'i kthehet më mirë punës dhe tra­ditës për të realizuar ëndrrën e madhe të tij për një bujqësi të përparuar e fitimprurëse. Më gëzon edhe fakti që pasardhësit e tij vlonjatë, më së fundi, e vlerë­suan duke e nderuar për merita të shquara në bujqësi.

(Marrë nga revista “Tribuna e eksportit” nr. 9, 2004. Botim i fondacionit KEA “Këshilli i Eksporteve të Agrobiznesit”)

Nr.46 – tetor 2005